Phản ứng thế gốc Phản_ứng_thế

Phản ứng này thường gặp ở các hydrocacbon no, được ký hiệu là S (từ tiếng Anh substitution nghĩa là thế). Phản ứng thế halogen trong các phân tử ankan xảy ra theo cơ chế thế gốc (cơ chế SR). Đây là một phản ứng dây chuyền. Muốn khơi mào phản ứng, cần phải chiếu sáng hoặc thêm các chất dễ phân huỷ thành gốc tự do hoạt động vào.

Ví dụ:

Xét quá trình phản ứng giữa metan (CH4) và clo (Cl2), phản ứng xảy ra theo cơ chế thế gốc, trải qua 3 giai đoạn: khơi mào, phát triển mạch, tắt mạch.

Khơi mào:

Cl2 -> Cl' + Cl' (điều kiện: ánh sáng khuếch tán)

Phát triển mạch:

CH4 + Cl' -> CH3' + HClCH3' + Cl2 -> CH3Cl + Cl'

Tắt mạch:

Cl' + Cl' -> Cl2CH3' + Cl' -> CH-> CH3-CH3

Cơ chế này giải thích sự tạo thành sản phẩm phụ etan (CH3-CH3) trong quá trình clo hoá metan.

Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Phản ứng thế.